BOEKSZ & FOTOGRAFIE
inspirerend & verrassend
Van bamboehengel naar camera! Jan Koetze
Laat ik beginnen met dat ik me zeer vereerd voel dat ik een gast blog mag schrijven voor Boekz. Mijn naam is Jan Koetze. Op moment van schrijven 54 jaar, woonachtig in Den Haag en voor de Nederlandse overheid werkzaam als ICT expert (cybersecurity).
Mijn liefde voor de natuur is al op zeer vroege leeftijd ontstaan. Mijn vader heeft ruim 36 jaar gewerkt voor het ministerie van Landbouw en visserij (bizar genoeg hetzelfde ministerie als waar ik nu al weer ruim 6 jaar voor werk). De man werd ziek en het leek de arts beter dat we vanuit Den Haag zouden verhuizen naar Zoetermeer. Schonere lucht. Hij werd echter zieker en zieker en toen ik nog maar net negen jaar oud was overleed mijn vader en liet mijn moeder achter met mijn drie zussen en ik. Wanneer ik zeg dat we het niet breed hadden dan is dat een akelig understatement. Voor mij geen vakanties of bezoekjes aan pretparken. Zelfs niet eens aan familie, we hadden geen auto en kwamen niet ver. Ik had een bamboe hengeltje en de polders rondom Zoetermeer. Dat was het.
Nu klinkt dit wellicht allemaal wat sneu maar zo heb ik het zelf nooit ervaren. Sterker nog, ik had een gouden jeugd en genoot van alles wat er te ontdekken viel in de wereld buiten om me heen. Denk met warmte en liefde terug aan die tijd.
Dagen en dagen, elke schoolvakantie, zwierf ik door de polders op jacht naar snoek, kikkers of wat ik ook maar kon vinden en ontdekken. En precies daar is mijn liefde voor de natuur ontstaan en deze is nooit meer weggegaan.
Mijn bamboehengel heb ik ingeruild voor een camera maar verder is alles gelijk gebleven. Nog steeds ben ik op zoek naar salamanders, slangen, buizerds of voor mijn part bruine ratten. Zolang ik mezelf er maar kan verliezen. Nog steeds is dat jongetje daar.
Ik was al een beetje bang dat ik veel te lang van stof zou zijn en ik vrees dat dit nu gaat gebeuren maar om een goed beeld te krijgen wat fotografie voor mij betekent moet ik het wel een beetje uiteen zetten denk ik. Net als vroeger mijn bamboehengeltje mijn zwerfpartijen als ventje van negen legitiem maakte (hij is vissen) zo doet mijn camera dat nu ook.
Fotograferen is voor mij dan ook geen doel op zich maar een middel om de emoties die ik voel en zie tijdens het struinen vast te leggen en later te herbeleven.
Eenmaal thuis bekijk ik dan de buit van die dag en beleef ik het weer opnieuw. En zelfs jaren later kan ik bij het zien van een foto weer het gevoel van die dag naar boven halen. Zo was er bijvoorbeeld die foto van die bijna witte buizerd nu 10 jaar geleden. In die periode was het onzeker of ik mijn baan kon behouden (het bedrijf ging uiteindelijk ook failliet en ik verloor mijn baan) en ik voelde me opgejaagd, onrustig en onzeker. Ik was aan het struinen in een bos met een aangrenzend weiland. Het was al redelijk ver in de ochtend maar ondanks dat was het nog behoorlijk donker. Het was een ijzige donkere druilerige dag ergens eind november. Het zou gewoon niet erg licht worden die dag en ik voelde me min of meer als de omgeving. Somber. En plots, vlak voor me, op drie meter hoogte zat een prachtige nagenoeg witte buizerd.
Hij keek naar mij en naar de grond. Dan weer naar mij en weer naar de grond. En al mijn ellende, al mijn onzekerheid, elk gevoel van opgejaagd zijn gleed in die ene seconde van me af. Daar stond weer dat jongetje van negen met z’n bamboehengeltje. Mijn hart klopte in mijn keel. Ik liet me achter een boom op de grond zakken en ging languit liggen in de modder. Ik had verwacht dat hij snel zou wegvliegen maar tot mijn werkelijk stomme verbazing dook hij pal voor me op de grond, meter of 6 afstand, en begon te zoeken naar kikkers of misschien wel een muis tussen de bladeren op de grond.
Vele minuten welke uren leken te duren heb ik daar zo gelegen. Ik met mijn camera foto’s maken en hij op zoek naar voedsel. Uiteindelijk vloog hij zonder prooi op en liet mij zielsgelukkig, werkelijk zielsgelukkig, met een paar honderd (nagenoeg identieke) foto’s achter. Ik schiet altijd op manual en mijn camera werd het verlengde van me. Ik schakelde heen en weer tussen verschillende instellingen zonder er zelfs maar over na te denken.
En dát is dus mijn passie. Dat is dus precies waarom ik doe wat ik doe. Dit is het.
Ik ben niet bijster geïnteresseerd in diafragma’s of ISO waarden. Ik heb het me eigen gemaakt omdat dit moet en kan het doen zonder na te denken.
Maar mijn echte passie is daar in de modder met een verhoogde hartslag veroorzaakt door datgene wat er zich voor mijn lens afspeelt waarbij ik alles om me heen volledig vergeet en verloren ga in dat ene moment.
Samen met een vriend doe ik ook dingen als het ringen van slechtvalken en haviken of het monitoren van boomvalknesten voor SOVON. Maar als het al belangrijk is te weten wie Jan Koetze is dan is dit het wel; struinend door de natuur met mijn rugzak en camera. Niet perse om een foto te maken maar om te beleven wat ik beleef en dat als het even kan vastleggen.
Misschien kun jij je hier ook in vinden en laat jij je ook niet gek maken door al die vaak hele dure technologieën. Zo ja, doe het vooral niet. Immers, vergeet niet dat een dure typemachine niet perse een goed boek maakt. Het is altijd de schrijver die dat doet. In mijn beleving bij fotografie niet anders maar uiteraard is dat mijn bescheiden mening.
Ik vind het dan ook helemaal niet erg om naar een korrelige of donkere foto te kijken door een hoge ISO. Zolang die emotie en beleving maar daar is.
Fotografie kent voor mij verschillende fasen in het jaar. Ik ga met de seizoenen mee. Het jaar begint voor mij met de jonge bosuilen, het broeden van de slechtvalken en de eerste warme zonnestralen in maart waardoor ringslangen zich weer laten zien.
Aansluitend begint het broedseizoen van de havik maar is er ook al iets van de lente te voelen en te zien. Hier begint voor mij dan ook meestal de combinatie tussen normale fotografie en macrofotografie wat ik ook erg graag doe en dit jaar serieus mee ben gestart. De lente is verreweg mijn favoriete jaargetijde.
Als ik niet geacht zou worden te werken dan zou ik, net als dat ventje met dat bamboehengeltje van toen, hele dagen buiten zijn om de lente te beleven. De zomer kan me niet lang genoeg duren en is voor mij de periode van de uitvliegende sperwerjongen en broedende boomvalken.
Het najaar staat altijd in het kader van paddenstoelen en kleur. De winter, en dan met name de maanden januari, februari en maart probeer ik te overleven. Hier en daar wat wintergasten als een klapekster, pestvogel, waterspreeuw of een vos in de sneeuw maar ik ben alles behalve in mijn element.
Dit jaar ben ik ‘serieus’ werk gaan maken van macrofotografie. Voorheen was dit altijd een beetje ‘bij gelegenheid’ maar dit jaar ben ik ook gaan investeren in macrolenzen en andere accessoires als remote flitsers. Macrofotografie geeft mij weer dat intieme avontuurlijke gevoel zoals ik dat ooit als kind met mijn bamboehengeltje ondervond.
Zoals blijkt ben ik niet echt een standaard fotograaf, zo voel ik dat zelf althans. Alles draait bij mij om beleving en emotie en het doet me deugd te zien dat er in de gelederen van Boekz gelijkgestemden aanwezig zijn. Hun foto’s en verhalen inspireren me. Ik denk continu na over de dingen die ik doe, zeker geen zegen kan ik je vertellen, en deze mensen maken het dat ik nadenk over de foto’s die ik maak en de manier waarop ik iets probeer te vertellen. Ik kan ze er alleen maar dankbaar voor zijn.
​
Jan Koetze
Website: https://www.koetze.net